starożytne szlaki handlowe

• andyjskie: dawne cywilizacje andyjskie, jak choćby Inkowie, budowały wzdłuż wybrzeża i na wyżynach drogi, którymi transportowano towary. I tak z wybrzeża Ekwadoru docierały muszle, zaś z pustyni Atacama lazuryt.

• bursztynowe: już 2000 lat p.n.e. mieszkańcy Europy kupowali bursztyn pochodzący znad Bałtyku. Handel nim trwał do upadku cesarstwa rzymskiego.

• cynowe: w I tysiącleciu p.n.e. na terenach Zachodniej Europy Celtowie handlowali cyną z Hiszpanią, Brytanią i Kornwalią; następnie ich szlaki handlowe rozszerzyli Fenicjanie - aż za Cieśninę Gibraltarską, zaś Grecy pozyskiwali cynę najprawdopodobniej za pośrednictwem szlaków lądowych wiodących do wybrzeży Galii.

• fenicki: w I tysiącleciu p.n.e. kupcy feniccy w poszukiwaniu srebra  wyruszali statkami do zachodniej części basenu Morza Śródziemnego.

• jedwabny: chociaż monopol na niego miały Chiny, był znany w Europie w VI wieku p.n.e. Chińscy kupcy handlowali nim na rynkach Turkiestanu od II wieku p.n.e. 

• handlowe do Indii: perskie podboje w VI w. p.n.e. spowodowały, że hinduskie szlaki handlowe biegnące wzdłuż Gangesu i Indusu połączyły się ze szlakami wiodącymi do Europy Zachodniej i Chin.

• kadzidlany: od początku I tysiąclecia p.n.e. kupcy przewozili kadzidło szlakiem lądowym z południowej Arabii aż do Syrii, jednakże w I w. n.e. jego rolę przejął szlak przez Morze Czerwone, wiodący z Rogu Afryki. 

• korzenny: pod koniec poprzedniej ery hinduscy kupcy docierali do południowo-wschodniej Azji, skąd przywozili metale i korzenie. 

• kupców sumeryjskich: W IV i III tysiącleciu p.n.e. przywożono z Badachszanu wysoko ceniony przez Egipcjan i Sumerów lazuryt. Około 2300 lat p.n.e. żeglarze z leżącego nad Indusem kraju (zwanego przez Sumerów Meluhhą) przewozili przez Zatokę Perską towary pochodzące z Dilmunu, czyli dzisiejszego Bahrajnu, Maganu - Omanu i Sumeru. Ten ostatni był źródłem wełnianych tkanin, wyrobów garncarskich oraz zboża. Z kolei z Maganu przywożono miedź, zaś z Meluhhy drewno i kość słoniową.  

• północnoafrykański: greckie i rzymskie miasta były połączone z Kartaginą i Egiptem szlakiem wiodącym wzdłuż wybrzeża północnej Afryki, stanowiącym dla nich źródło zboża.

• szlaki oceanu indyjskiego: w I stuleciu p.n.e. Grecy i Rzymianie w poszukiwaniu wschodnich korzeni przemierzali Morze Czerwone do Indii i dalej.

• szlaki transsaharyjskie: według Herodota Garamantowie, władający częścią Libii od 500 r. p.n.e., stworzyli szlak handlowy wiodący przez Saharę. Prawdopodobnie dalej na zachód istniał szlak Kartagińczyków, którym przez Mauretanię przywożono z Gwinei i Senegalu złoto. Z kolei w I w. n.e. nastąpił rozwój handlu z wykorzystaniem wielbłądów do transportu towarów.

• szlaki wzdłuż Nilu: od III tysiąclecia p.n.e. Egipt prowadził handel z Sudanem. W latach 350 p.n.e. - 400 n.e. nubijskie państwo Meroe kontrolowało szlak handlowy wzdłuż górnego Nilu.   

• środkowoamerykańskie: pierwsze kultury Ameryki Środkowej handlowały surowcami, takimi jak obsydian, czyli szkliwo wulkaniczne, wykorzystywane do wyrobu narzędzi. Wysoko ceniono jadeit i turkus, a po ten drugi docierano aż do południowo-zachodniej części dzisiejszego USA.