ze strony WWF:
Ryś eurazjatycki to największy europejski kot. Zasiedla zwykle duże kompleksy leśne z dużym udziałem gęstego podszytu, zarówno górskie jak i nizinne, iglaste, liściaste oraz mieszane. Występujące w Polsce populacje rysia – karpacką i nizinną, można rozpoznać już po samym wyglądzie. Osobniki zasiedlające północną-wschodnią cześć Polski mają w większości płowe, czasami niemal jednolite umaszczenie. Słabe cętkowania widoczne są na nogach i bokach ciała rysia. Natomiast przedstawiciele populacji karpackiej charakteryzują się bardzo wyraźnym plamistym wzorem tworzonym przez różnorodnego kształtu cętki i pasy na żółto-rudawym tle.
Poza okresem godów (luty - kwiecień) samice i samce żyją oddzielnie. W naturze wychowywaniem i opieką nad młodymi zajmują się wyłącznie samice, które tworzą wraz z potomstwem, grupy rodzinne. Zarówno samice, jak i samce zajmują terytoria osobnicze, których wielkość determinowana jest zasobnością bazy pokarmowej i potrzebami rozmnażania.
Pokarm rysi to wyłącznie mięso, głównie sarny, łanie i młode jelenie. Poza tym polują również na mniejsze ssaki np. zające czy jenoty. Zdarza się także, że rysie żywią się ptactwem, szczególnie tym gniazdującym na ziemi. Wśród polskich rysi areał osobniczy może wahać się, w zależności od płci rysia i miejsca występowania, od 130 km² do 350 km², co pokazuje jak dużych przestrzeni leśnych potrzebuje ten gatunek, aby żyć.
Rysia w jego naturalnym środowisku można zobaczyć m.in. dzięki fotopułapkom.
Co zagraża rysiom w Polsce?
Od 1995 roku ryś jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wpisany jest on również do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Co ciekawe, w warunkach naturalnych, poza zagrożeniami dla młodych ze strony innych drapieżników, ryś nie ma wrogów. Stąd głównym zagrożeniem dla niego jest... człowiek i jego działalność.
Rysie aktywne są w nocy. Przy czym szczyty aktywności przypada na okres tuż przed świtem i zaraz po zachodzie słońca. Największą ilość czasu zwierzęta te spędzają odpoczywając w swoich ostojach dziennych, które znajdują się w najbardziej niedostępnych leśnych ostępach (obszary podmokłe, młodniki etc.). Stąd też intensywna penetracja lasów przez ludzi, np. w poszukiwaniu grzybów, jagód czy tzw. zrzutów (porzuconych poroży) jest bardzo dużym zakłóceniem naturalnego cyklu dobowego tych dużych drapieżników. Rysie boją się również hałasu dróg i związanego z budowami prowadzonymi na obrzeżach lasów. Tereny sąsiadujące z dziką przyrodą to w ostatnich latach dość często wybierane działki inwestycyjne.
– Zobaczenie rysia w naturalnym środowisku to wyjątkowe i rzadko spotykane szczęście. Ten największy, ale nieliczny europejski dziki kot prowadzi bardzo skryty tryb życia. Do odpowiedniego funkcjonowania potrzebuje lasów z gęstym podszytem, w którym może skutecznie się ukryć i polować na swoje ofiary. Zapewnienie mu odpowiednich warunków oraz zadbanie o środowisko, w którym żyje jest niezbędne, aby populacja rysia na północy Polski przetrwała – zauważa Stefan Jakimiuk, starszy specjalista ds.ochrony gatunków i ekspert ds. reintrodukcji rysia w Fundacji WWF Polska.
1. Rosnąca infrastruktura
Prawdziwie dzikich i niedostępnych terenów leśnych w Polsce jest niewiele. Lasy coraz częściej poprzecinane gęstą siecią dróg. Nierzadko w sąsiedztwie tych cennych przyrodniczo terenów powstają osiedla mieszkaniowe, czy kurorty turystyczne, które uniemożliwiają rysiom wędrowanie oraz spokojny odpoczynek. A ryś, tak jak dobrze nam znane koty domowe, większość dnia poświęca na sen i regenerację. Niestety, w ciągu ostatnich dekad wraz z rozwojem dróg zwiększył się na obszarach ich bytowania ruch samochodowy i hałas. Śmierć pod kołami samochodu to jedno z największych zagrożeń, jakie czyhają na rysie. Często wystraszone, spłoszone zwierzęta wybiegają na ruchliwe drogi, wprost pod pędzące z dużą prędkością samochody, które nie mają szans na hamowanie. Jeśli ofiarą kierowcy zostanie samica wychowująca młode, szansa na to, że jej młodym uda się bez niej przeżyć jest niemal żadna. Rysie do ok. 10-11 miesiąca życia są całkowicie uzależnione od swojej matki, a gdy jej zabraknie może spotkać je śmierć głodowa.
2. Brak pożywienia
Dużym problemem rysi nizinnych jest kurcząca się dostępność bazy pokarmowej, która jest podstawą ich funkcjonowania. Głównym pokarmem rysia są̨ jeleniowate, a w szczególności sarna. W ostatnim okresie sarna jest pod bardzo dużą presją. Sarny są podmiotem zainteresowania myśliwych i w dużej liczbie giną pod kołami samochodów. Na dorosłe sarny polują też wilki, a na młode osobniki również lisy. Stąd też przy wysokim udziale sarny w pokarmie rysi, drapieżnik ten jest bardzo uzależniony od swojej ofiary i każde ograniczenie liczebności sarny negatywnie wpływa na możliwość przetrwania małych populacji rysi. Stąd też bardzo ważne jest ograniczenie śmiertelności saren na drogach, a lokalnie ograniczenie lub wstrzymanie ich odstrzału.
3. Fragmentacja lasów
Struktura środowiska ma istotne znaczenie dla zdobywania przez rysie pokarmu i wyszukiwania bezpiecznych schronień. Jednak większość polskich lasów nie spełnia wymogów rysia - charakteryzują się one uproszczoną strukturą drzew pod względem ich gatunków, warstwy i wieku. Analiza „lasów przyjaznych rysiom” pokazuje zaledwie 12% powierzchni polskich lasów jest w stanie sprostać wymaganiom środowiskowym rysia. Nawet rozległe kompleksy leśne są sfragmentaryzowane i coraz częściej penetrowane przez ludzi. Oprócz gospodarki leśnej, w polskich lasach jest coraz więcej dróg i różnych ludzkich aktywności, w tym masowej turystyki. Obszary chronione, w tym parki narodowe zajmują stosunkowo niewielkie obszary i choć są ważne dla ochrony przyrody, to dla ochrony rysia nie mogą odegrać kluczowej roli. Jedynie 1% obszaru Polski zajmują parki narodowe, a to mniej niż infrastruktura drogowa i stanowczo za mało, żeby zagwarantować rysiom należytą ochronę.
4. Kłusownictwo
Kłusownictwo nie dotyczy jednak tylko jeleniowatych, którymi żywią się rysie, a samych rysi. Padają ofiarą ludzi lub ich wnyków, które są zastawiane na inne zwierzęta.
Dlaczego ryś jest ważną częścią polskiego ekosystemu?
Głównym źródłem pożywienia rysi są ssaki kopytne. Rysie mają bardzo małe żołądki, dlatego podczas jednego posiłku osobnik zjada ok. 1 kg mięsa, a w ciągu doby od 1,7 kg do 3,6 kg. Żeby zjeść tak dużą zdobycz jak sarna, rysie potrzebują więc kilku dni. Wyniki badań pokazały, że 1 dorosły ryś może upolować w ciągu roku przeciętnie ok. 60 saren! Oznacza to, że obecność rysi ma duży wpływ na regulację populacji jeleniowatych, a co za tym idzie na ograniczenia szkód w uprawach leśnych powodowanych przez zwierzęta kopytne. Ryś może być sojusznikiem leśników. Chroniąc młodniki przed żerującymi w nich sarnami, zmniejsza presję na młody las. Właśnie dlatego obecność rysi w środowisku jest przejawem zdrowia i równowagi naszego ekosystemu.
Jakie są sposoby na ratunek populacji rysia nizinnego?
W ramach aktywnych programów ochrony rysia podejmowanych jest wiele działań. Są to m.in.
- prowadzenie reintrodukcji różnymi metodami, w tym odłowy zwierząt i ich transport w odpowiednie miejsca, stała opieka weterynaryjna, budowa wolier i zagród dla rysi
- prowadzenie monitoringu i ocenę stanu zachowania populacji poprzez zastosowanie foto-pułapek, tropienia zimowe, obroży telemetrycznych, prowadzenie analiz genetycznych rysi
- zapewnieni odpowiedniej bazy pokarmowej dla rysi
- działania edukacyjne poprzez akcje społeczne
- ograniczenie śmiertelności poprzez ustawianie tablic ostrzegawczych przy drogach w rejonie bytowania rysi
- zaangażowanie ekspertów, którzy poza pracą w terenie i merytorycznym wsparciem tworzą opracowania naukowe
a tutaj można znaleźć pełny artykuł
Komentarze
Prześlij komentarz