Efez, Turcja

    Leżący w Azji Mniejszej Efez jest miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów odwiedzających Turcję. W roku 2015 stanowisko archeologiczne w Efezie zostało wpisane na listę UNESCO. 
    Historia powstania miasta jest niejasna. Strabon i Pauzaniasz są zgodni co do tego, że miasto założyły legendarne Amazonki, a większość jego mieszkańców stanowili Karyjczycy i Lakończycy. Według Herodota, Karyjczycy uważali się za najstarszych mieszkańców Anatolii. Ich stolicą był Halikarnas. 
    Ateneusz przekazuje barwną legendę na temat początków osady. Założyciele, poszukując odpowiedniego miejsca, zwrócili się o pomoc do wyroczni apolińskiej. Otrzymali enigmatyczne polecenie, aby zbudować miasto w miejscu wskazanym przez dzika i rybę. Androklos - syn króla Aten, Kodrosa - wraz z przyjaciółmi postanowił przemyśleć sprawę przy smażonej rybie. Jednak ryba wyskoczyła z patelni, a od rozżarzonego węgla, który się przy tym rozsypał, zapłonęły zarośla. To z kolei wypłoszyło ukrywającego się tam dzika. Zwierzę zginęło z ręki Androklosa, zaś w miejscu całego zdarzenia, u północnych podnóży wzgórza Pion powstało miasto.
    W VI wieku p.n.e. Efez przeżywał rozkwit, także w 560 roku p.n.e. król Lidii, Krezus, postanowił go zdobyć. Mieszkańcy, którzy zaniedbali budowę murów obronnych, rozciągnęli od świątyni Artemidy do centrum linę i zgromadzili się za nią, oddając się w ten sposób w opiekę bogini. Armia lidyjska wkroczyła do miasta nie napotykając oporu, jednak wbrew obawom, Krezus potraktował jeńców życzliwie.
    W tym czasie wciąż trwała budowa świątyni Artemidy (564-546 r. p.n.e.). A, żeby się przypodobać bogini i mieszkańcom, Krezus ozdobił sanktuarium kolumnami o bogato rzeźbionych kapitelach. Na jednym z nich widniało jego imię. 

    W 356 roku p.n.e. - jak głosi tradycja, w noc narodzin Aleksandra Wielkiego - świątynia spłonęła podpalona przez szewca Herostratesa, który tym czynem chciał zapewnić sobie rozgłos i przejść do historii. Mieszkańcy od razu przystąpili do budowy jeszcze wspanialszej świątyni, która została uznana za 1 z 7 cudów świata
    W 334 roku p.n.e. do Efezu przybył Aleksander Wielki. Pracowitość budowniczych zrobiła na nim tak duże wrażenie, że zaproponował pokrycie wszelkich kosztów w zamian za możliwość umieszczenia w świątyni pamiątkowej dedykacji. Spotkało się to z dyplomatyczną odmową uzasadnioną stwierdzeniem, że jeden bóg nie może składać hołdu drugiemu.
    Starożytny Efez był ośrodkiem kultu bogini urodzaju i płodności, zwanej w prehistorycznej Anatolii Kybele. W Grecji utożsamiano ją z Reą i Demeter, a w Rzymie pod imieniem Magna Mater i otaczano kultem państwowym. Z czasem Kybele przeistoczyła się w Artemidę.
    Efez wkroczył w złoty wiek za panowania imperium rzymskiego, kiedy to cesarz August ogłosił miasto nową stolicą prowincji Azja Mniejsza. Poprzednią był Pergamon. 
    Jako stała siedziba namiestnika Rzymu, centrum finansowe i handlowe, Efez liczył 250 000 mieszkańców. Jedyne zagrożenie dla prosperity stanowiła rzeka Kajstros, która systematycznie nanosiła muł do zatoki. Pomimo wielu prób pogłębienia kanału albo odwrócenia biegu rzeki, Efez leży w odległości 5 km od morza.

Komentarze