Paweł Edmund Strzelecki

   Ten geograf, geolog i podróżnik urodził się w Głuszynie, pod Poznaniem w 1797 roku. Młodość spędził w Polsce, a w 1831 roku wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie przebywał przez 3 lata. Od 1853 roku był członkiem Królewskiego Towarzystwa Geograficznego i Royal Society w Londynie. 
   W czasie dwunastoletniej wędrówki poznał niemal wszystkie kontynenty. Jako pierwszy Polak przeszedł Andy ze wschodu na zachód. Badał północną i południową Amerykę (lata 1834-36), wiele wysp Pacyfiku, Nową Zelandię, z której przybył do Tasmanii i Australii. W drodze powrotnej do Europy zwiedził Japonię, Chiny, Indie, Półwysep Malajski, Filipiny, Indonezję i Egipt. W samej tylko Australii i Tasmanii przebył pieszo ponad 14 000 km. Wszystkie podróże odbywał na własny koszt!
   W latach 1834-35 prowadził badania geologiczne, mineralogiczne i agrochemiczne w Appalachach, na Florydzie i w Meksyku. W 1836 roku poszukiwał złóż mineralnych, wykonywał pomiary meteorologiczne i badania gleb w Brazylii, Urugwaju i Chile - na pustyni Atacama. W 1838 roku kontynuował swoje badania na Hawajach i wyspach Polinezji, w latach 1839-40 w Australii, na Nowej Zelandii i Tasmanii.
   Przedmiotem jego szczegółowych badań była Nowa Południowa Walia. Jako geolog stwierdził tam istnienie wielu ważnych dla rozwoju kraju minerałów, odkrył złoża złota i srebra. Na prośbę ówczesnego gubernatora Australii Gippsa zachował w tajemnicy wiadomość o znalezieniu złota (władze angielskie obawiały się zamieszek wśród zesłanych tu przestępców w liczbieponad 40 000). Podczas podróży badawczych odkrył najwyższe pasmo Wielkich Gór Wododziałowych - Góry Śnieżne. Określił wysokość najwyższego szczytu Australii i nazwał go Górą Kościuszki (2234 m). Po południowo-wschodniej stronie gór odkrył krainę, którą nazwał Gippslandem, na cześć ówczesnego gubernatora Nowej Południowej Walii. Odkrył też dolinę Latrobe, gdzie znajdują się jedne z największych na świecie pokłady węgla brunatnego, złoża ropy naftowej, złota i srebra. Opracował mapę geologiczną Nowej Południowej Walii i Tasmanii. 

   Z Alp Australijskich przedarł się na południowy-zachód do Port Phillip (Melbourne), przechodząc z narażeniem życia przez tereny pokryte gęstym, ciernistym skrobem, które dotąd były uważane za nie do przebycia. Podczas badania kontynentu dokonał wielu różnych pomiarów; po powrocie do Europy wyniki swych podróży i badań opisał w dziele o Australii i Tasmanii. 
   Na jego cześć nazwano w Australii pasmo górskie, 2 szczyty, jezioro i rzekę. 
   Za wybitne osiągnięcia naukowe w Australii oraz za ujawnienie istnienia złota, królowa Wielkiej Brytanii nadała mu wysokie odznaczenie państwowe.
   Zmarł w Londynie w 1873 roku.

Komentarze