Kreta

     Ta największa z greckich wysp, leży na południowym krańcu Morza Egejskiego, pomiędzy Europą, Azją i Afryką. Od północy oblewa ją Morze Kreteńskie, od południa Libijskie, ponad którym wiatr przynosi niekiedy gorące powietrze oraz piasek znad Sahary. 

    Długość wyspy dochodzi do 260 km, zaś szerokość nie przekracza 60 km. W najwęższym punkcie ma ledwie 12 km. Przez środek wyspy, ze wschodu na zachód, biegną wysokie góry podzielone na 3 pasma, a pomiędzy górami - które słyną z licznych formacji krasowych, jak jaskinie czy wąwozy - leżą żyzne równiny.

     Stolicą Krety jest Iraklion, nieco tłoczne i hałaśliwe miasto, aczkolwiek nie pozbawione uroku. Miasto najlepiej prezentuje się od strony morza, otoczone potężnymi murami, z bastionami fortecy, dawniej broniącej fortu. Iraklion posiada ciekawą historię, chociaż zniszczenia spowodowane II wojną światową zrobiły swoje. 

    Dla wielu znacznie ciekawsza jest Chania - drugie co do wielkości miasto na wyspie. Od strony lądu nie odznacza się niczym szczególnym, ale im bliżej morza i centrum, tym częściej widać zielone place, zadbane stare budynki, wieże kościołów, minarety oraz wysokie palmy. Tutaj naprawdę jest co zwiedzać. 

       Kreta - z racji swojego strategicznego położenia - była nieustannie podbijana przez różnych najeźdźców. Lata wojny przeplatały się z latami pokoju i dobrobytu. 

    Najstarsze osady ludzkie pojawiły się na wyspie w VII tysiącleciu p.n.e. A wraz z nastaniem okresu minojskiego w III wieku p.n.e. zaczęło się wznoszenie pałaców-labiryntów w Knossos, Festos, Agia Triada i Malii. Około roku 1700 p.n.e. uległy one zniszczeniu na skutek kataklizmu bądź najazdu, jednakże szybko zostały odbudowane. Nastąpił minojski złoty wiek. 

    W XV w. p.n.e. cywilizacja minojska uległa zagładzie. Prawdopodobnie na skutek gigantycznej erupcji wulkanu na sąsiedniej wyspie Thira (Santorini). Mniej więcej w tym okresie na Kretę przybyli Achajowie z Peloponezu zwani Mykeńczykami. Przejęli oni od Minojczyków niektóre wierzenia oraz częściowo estetykę, a pozostawili po sobie pismo linearne B. Pismo to zostało odszyfrowane dopiero w 1952 roku. 

    Po Achajach wyspę najechali Dorowie, których panowanie (1100-700 r. p.n.e.) odznaczało się regresem kultury i upodobnieniem Krety do Grecji. 

    W czasach klasycznych wyspa pozostawała na marginesie historii Grecji, zaś w okresie hellenistycznym, po śmierci Aleksandra Wielkiego, dostała się Ptolemeuszom, a następnie wraz z całą Grecją, pod panowanie Rzymu. 

    Po rozpadzie cesarstwa rzymskiego Kreta stała się prowincją bizantyjską, którą pozostała - z przerwą na 150-letnie panowanie arabskie - do 1204 roku. Zaraz potem na 4,5 wieku trafiła w ręce Wenecjan, których w 1699 roku wyparli Turcy. Ponad 200-letnie panowanie tych ostatnich było najbardziej dramatycznym epizodem w historii wyspy. Wreszcie w 1913 roku Kreta została przyłączona do Grecji.