Wyprawa Magellana (1)

     Ferdynand Magellan - a właściwie Ferñao de Magalhães - urodził się w Portugalii około 1480 roku w rodzinie drobnego prowincjonalnego szlachcica. W młodości uczestniczył jako żołnierz w wojnach kolonialnych prowadzonych przez Portugalię w Indiach. Jako jeden z 1500 żołnierzy wyruszył w 1505 roku pod dowództwem admirała Almeidy przeciw morskiej potędze sułtana Egiptu i indyjskich radżów. W bitwie pod Kannanur w 1506 roku nie tylko przeszedł chrzest bojowy, ale też otrzymał pierwszą ranę. Następnie uczestniczył w nieudanej próbie opanowania Malakki w 1509 roku i w jej zdobyciu przez wicekróla Albuquerque w lipcu 1511. Podczas wyprawy wojennej do Maroka w 1513 roku przeciw arabskim piratom otrzymał cios lancą w lewy staw kolanowy, na skutek czego został kulawy do końca życia. Jako kaleka niezdolny do dalszej służby wrócił do Lizbony. Niestety spotkała go niełaska króla. 

    Wolny czas spędzany w Lizbonie wykorzystywał na studiowaniu opisów geograficznych oraz na długich rozmowach z weteranami wypraw żeglarskich na morza południowe. Magellan korespondował także ze swym przyjacielem Serrão, który po rozbiciu okrętu osiadł wśród krajowców na Ternate - jednej z Wysp Korzennych - i otrzymawszy od jej króla godność wezyra pędził tam beztroski żywot. To prawdopodobnie on podsunął Magellanowi myśl, że wobec położenia Wysp Korzennych na dalekim wschodzie, łatwiej do nich dotrzeć z Portugalii od wschodu przez Atlantyk i Morze Południowe niż od zachodu wokół Afryki i przez Ocean Indyjski.

    Magellan zabrał się do opracowywania planu podróży. Jedyną realną przeszkodą w dotarciu na Moluki był Nowy Świat, jednak pod wpływem studiowania antycznych map, a także w oparciu o wyliczenia portugalskiego astronoma Ruy de Faleiro, Magellan uznał, że istnieje tam cieśnina, przez którą da się przedostać dalej. Tak przekonany, postanowił wraz z Faleiro dotrzeć do Wysp Korzennych od wschodu. Teraz jednak pojawił się nowy problem, a mianowicie koszty wyprawy. Ponieważ obaj byli źle widziani na dworze własnego króla, w grę wchodziła jedynie Hiszpania. 

    Po długich targach Hiszpania zgodziła się przyjąć projekt Magellana i Faleiro. Osobną umową zapewniono im duże zyski, przywileje, jak również godności wielkorządców krajów, które odkryją. W ciągu lat 1518-19 odremontowano i wyekwipowano 5 starych karawel, którym nadano następujące imiona: "Trinidad", "San Antonio", "Concepción", "Victoria" i "Santiago". Zwerbowana załoga liczyła 265 ludzi, a karawelami dowodzili przeważnie kapitanowie hiszpańscy, chociaż wśród oficerów było wielu emigrantów portugalskiego pochodzenia. 

    Wreszcie 20.09.1519 roku eskadra opuściła port Sewilli i wypłynęła na Atlantyk kierując się ku Wyspom Kanaryjskim. Po krótkim postoju u ich brzegów karawele popłynęły ku wybrzeżom Brazylii. W drodze zaczęły się pierwsze zatargi między członkami załogi. Szczególnie zaiskrzyło między Magellanem a kapitanem "San Antonia" Juanem de Cartagena, który po rezygnacji Faleiro z udziału w wyprawie, został mianowany przez króla zastępcą tego pierwszego. Cartagena został aresztowany, a na jego miejsce wyznaczono oficera portugalskiego.

    Pod koniec listopada okręty dotarły do brzegów Brazylii. Po miesiącu - na który złożyły się wypoczynek, gromadzenie żywności oraz stosowna naprawa statków - pożeglowano na południe wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej aż do ujścia La Platy. Tam też nastąpiło pierwsze rozczarowanie - rzekoma cieśnina okazała się szerokim ujściem rzeki. Podczas dalszej żeglugi uważnie sondowano dno i wpływano w każdą napotykaną zatokę szukając tym samym upragnionej cieśniny. Żeglarzy jednak spotykał zawód za zawodem, a zaufanie do Magellana stopniowo malało. Do tego wszystkiego coraz bardziej we znaki dawał się surowy klimat, a nękane ciągłymi burzami okręty niemiłosiernie przeciekały i to pomimo dorywczych napraw. W końcu Magellan wydał rozkaz zimowania w Zatoce Św. Juliana. Nastąpiło to 1.04.1520 roku.